TARİHİ ŞAHSİYETLER

Köyümüz tarihi bir köydür. Birçok insan gelip geçmiş, kendi döneminde köyümüzde izler bırakmışlardır. İşte köyümüzde yaşamış geçmişe uğurlanan bu şahsiyetlerden imkânlar ölçüsünde, mümkünse onu iyi tanıyanların ya da hakkında bilgi, belge sahibi olanların ağzından, dilinden, kaleminden sizlere sunacağımız bir dizi başlatmak istiyoruz. Bu dizide anılan kişilerin ana baba adaları, doğum tarihleri, sülaleleri, fizikî ve ön planda olan özellikleri, tanınan yönleri ve ilginç taraflarıyla, anıldığı özel olaylarla bir hayat hikâyesinden kesitler barındıran, mümkünse fotoğrafının da yer aldığı bir portreler topluluğu oluşturmak istiyoruz. Siz değerli köylülerimizden de bu diziye geçmiş büyüklerinizle yazılarla katkılarınızı bekliyoruz.

EĞŞOONUN ISMAYIL DEDE

Baba Adı: Mehemmed

Ana Adı: Cennet

Doğum Yılı: 01/07/1863

Ölüm Yılı: 05/12/1935

Eşinin Adı: Ayşe 01/07/1872-07/04/1930 (Davutlar-Saracuk’tan gelin gelme)

Çocukları: İsmail ve İpek adında iki oğlu Kurtuluş Savaşında şehit olmuştur. Kızları Osdinin Etem’in ilk karısı Hamide ve Yiğit Amcanın eşi Mahi.

ANLATAN :          

Adı Soyadı     : Mehmet ÇİĞDEM

Derleme Yeri  : Bademçay Köyü Yapraklı / ÇANKIRI

Derleme Tarihi : 10. 07. 2020,

Bu Eğşoo kime evlatlık mı geldiyi ki? Buruya? Eeee! Ayşoon burda halası varımış. (Haa) Ayşoon halası, babasının gardaşı burdan evlenmiş. Emme o kiminen evlendi deeey bir asır geçmiş yau, ben de bilmiyon. Ben ne biliyin? Burda evlenmişimiş halası sonnadan, halaaaŋ yanda dur, gitme demiş, çitliği orda galmış. (Kimse yokmuu ki orda akrabası neyi?) Eeee? (Akrabası yok muyumuş ki?)  Aha akrabalarından biri ekiyomuş. Eke eke zapdetmişle. Onnarın olmuş. Benim çocukluğumda aklım eriyodu aha Eğşoon yerleri, Ağşoon kimi şeyi, meyvalığı deyince birincidür orda. O zamanna ben gücücüğüdüm, Ağşooğlu sağıdı, Ağşooğlu sağıdı, şunu biliyon, Ağşooğlu; Ali Çavuş gibiydi, yiğididi, yiğiit, bıyıkları şöyle uzun bi adamıdı. Dedeŋ laaan! Aaşooonuŋ adı ne? Ismayıl. Ha senin adıŋı vemişle. Biliyoŋ mağsuz soruyon. Ağşoonuŋ ġarısının adı ne? Ayşa. Hamide! Ġızının adı, ġızının adı. Hamide laan, Hamide. Mahi Yiğidinoğluynan, Yiğidinoğlunun babasıynan, belki bilemesiniz Yiğidabıcayı, sonnadan öldü bilemezsiniz. Onun garısıynan, Mahi va ya Mahi (Tüccargilin İsmailin hanımı), onun adını vemişle.  Mahi ebeydi, Mahi ebe. Mahi ebeynen benim, analığım, yani babamın alduğu Ayaşuun ġızı Hamide iki ġardaş. Ayşuuŋ, Ayşuuŋ oğlu nerde ölmüş? Harpde ölmüş. Üç mü iki mi, iki, İpek,  oğlu. (İbrahim, Naziğin oğlunun adı.) Bi tek daha varımış. Onun adı.

Emme Eğşoğlu deyince ġuşla da sekemiyomuş Dursunḳóyüne. (İrehmeniŋ Gadir aklım çıkıvürüdü derdi.) Laan! Merhamet mürhemet demezimiş, öyle biyol dutdukdan soŋna. Adam yatarımış bi iki ay. Şindik. Ayşuuŋ ġızı da, Ayşuuŋ ġızı Hamide, lan bi tek daha varımış ġızı. Mahi. Ayşooğilden bi gız Davutlar’da. Şindik Davutlar’da Ismayıl dayı varıdı. O Ayşuuŋ ġızınıŋ oğlu. Esas Ayşuuŋ ġızı Ismayıl dayınıŋ garısı. Ismayıl dayınıŋ anası mı, töybe esdağfirullah, günaha yetmeyin onnardaymış. Lan aaa! Şu. Çocuğu yoğudu, içgüyeğülüğüne getdü, Ġabakcı neyi diyola lan, Ġabakcı, aha onu Ismayıl dayı getdü. Şey neyi, davar neyi güderkene bize akraba deyi: Geliŋ dayınıŋ, geliŋ dayınıŋ, armut zamanı neyi, armut neyi alıvürüdü. Emme öyle yiğit adam yok burda. (Dedemden babamı isdemiş de.) Babaŋı da isdedile,  ağamgili de elle bize veŋ deyi çoğisdedile de gitmedi. Vemedi babam içgüyeğülüğüne. Ondan soŋna o da everdi şey, orda nebiyin kimin ġızını alıvidile. Birini alıvidi. (Baydiğin’den gelmiş oğlan.) O Baydiğin’den de bi damar gidiyo onnara. Ġız gitmiş de o. Dağutlara giden Eğşooğiliŋ ġızının adı Keziban.  Şindiiik! Aaa onu da laf ediviyin sana. Ayşoooğlu şeydeymiş. Lan bunnarı babam laf edivürüdü de ben unutmuyon, siz de unutmaŋ. Arslan varımış, bu Arslan, Arslan. Arslan daa benim günümde öldü. Harbağitmiş de, lan yalan ġonuşmayın, yirmi seneyi neyi geçmiş de esgiden yörüyerek gelülerimiş. Babam Ġayseri’den buruya yórüyerek gelmiş. Öŋde at yok, eşşek yok neynen gitsin? Bu şeey, lan aklıma gelmiyo, ondan soŋna Derelli’ye gelmiş. Lan napacağuz? Ḳóyü bulamamış. Ġaybetmiş. Yau Davutlar deyi bi ḳóy varıdı, nerde? Derelli’den demişle, o zamanıŋ günündekile,  ahaa, daa şu depedeki ḳóy. - Laaan amanısaŋız! Beni şuruya bi iletiviŋ. Bi deliġannıyı yanna ġatmışla, oruya varmış. Ondan sonna. Onun, aha, o ebeniŋ adı Keziban’ımış. Şindi Keziban’ı ġonuşacaan. Keziban’a ġaldı iş. Şindik Dursunḳóyü’nden meşe müşe gıyamıyolarımış, oruya hiç kimse giremiyo. Eğşoo’nuŋ yeri, sıkı mısın laan. Aslan, Keziban’ıŋ önüŋe geçmiş. Şey ağaaaaeeey! Ağaa! Aslan öŋüme geçivirdi, Aslan öŋüme geçivirdi! demiş. Dağutların ġaşdan bağırınca, Ağşoolu Dursunḳóyü’nden: - Ġız ġızım orda dur! Geliyon, geliyon. Aa ordan zopayı bi gapmış, zopayı nice bi gapdıyısa. Anam! Dağutların içini miçünü arıyo, dağa ġaçmış adam.  Ondan soŋna Aayşoolu sekiz gün yatmış orda, óḵúzleri neyi ġalmış Dursunḳóy’de. Eee! Onun óḵúzleri gitmezimiş, aa orda yatarımış da ġalkarımış. Lan öyle aluşdurmuş demek ki. Ondan soŋna anaŋı satıyın! Aaa! Aradıysa da bulamamış. Keziban’ımış. Lan böyle geziyomuş. Ḵúl Teknesi derlerimiş bunna, nebiyin kime derlerimiş. Bu Ayşoolu ekin şeydiyomuş, sap yüklüyomuş. Adam da, orda ġól varımış, ġóle daşı atı atıvemiş. Ayşoolu da su içmiye mi gidiyomuymuş neyimiş. Ayşoolu buna daşı vurunca öldürüyo. Yaa! Ayşoolu sap ġağnısını bırağıyo ġaçıyo.  Esgiden beş sene mi ne gidince bi daha aramazlarımış onu. Öyle bi ġanun varımış. Durmuş, o durunca kim ekinini biçmiş? Ordan Keziban gelmiş, bunun ireçberliğini yapmış. Dağutlar’dan. Ġalan kimse öŋüne geçmeyi neyi bırak, Keziban’ıŋ yanna kimse varamıyo ġalan.

Alabıcam davar ġúdüyoduk diyo, lan diyo iki davar ekine varmış diyo, yamaçlayın görmüş diyo. Geliiyon la duruŋ orda, duruŋ duruŋ! deyi yırtıyo orayı, Dursunḳóyü’nden bağırıyo. Bi meşe kesmiş emme aha böyle diyo. Anaŋı satıyın naha! diyo.  O zaman da Opruğ’uŋ, aaa ora. Aliabacamgilin bağınıŋ yanı. Ha onuŋ üst yandaydı. Ora ġóçdüğü seneydi diyo. Aaa diyo yaruklara adam sığıyo diyo. Bakdım diyo Eğşoo geliyo hemen yaruğun içine girdim diyo.  Eğer ecúḵ diyo yaruk ġımrasın diyo beni bulamazla diyo. Aaa bu Ayşoolu geldi emme diyo, ġaçma! dedi diyo, Lan ġaçma! Ali Çavuş ġaçmadı diyo. Ali Çavuş’u dóğe, dóğe diyo. Lan adam da bek óykeliyimiş. Dóğe dóğe adamı yere serdi diyo. Öyle siŋirli miydi ki? Aaa öyleyimiş, siŋirliyimiş yaaa! Dóğe dóğe diyo adamı serdi. Ġalan bidaakine Ayşouunuŋ yerine kim yanaşur? Ḵúl Teknesini öldürüyo, o öyle, Ayşoolu da öyleymiş yaaa!

Ayşoolu deyince, yaluŋuz Ayşoolunun çiftliğine sahip olamaduk. Neyle olmaduk? Yokarı Ayvada adamın çok bahçası, ağaçlığı neyi varımış, en eyi tarlala onunumuş. Şindik şöyle edince böyle bi ip ganunu çıkmış. O zamanın gününde. Bu ip zamanı gelince babam gidip de yazduruyun deyi, o duymadan aa Ayvıya yârin gelecek böğün gelecek babam gideceğimiş, babamdan evel Bilal Ağa yazdurmuş. Ayşonun üsdünden. Bilal Ağa deyince o da varıdı. O da oruya hökmediyo, Ayvayı. Ondan sonna babam mahkemeyinen alamamış. Bilal Ağa Eğşooyunan akraba neyi değül, beş on guruş vemüşdür yazdurmuşdur. Aha o öyle. Senin şindi annıyacaan.

Ayşoonun tarlası varıdı lan.  Çatal Dikmenin ardında iiii yol geşdi, orda Yiğidin Oğlunun neyi bi tarlası varıdı. Hemen yokarı köprüye gelmeden, esgiden köprü varıdı. Çatal Dikme dedüğümüz yeri bilüsün Gayadibinde, Gayadibinde. Orda bizim neyi de varıdı. İğdeleriŋ neyi ardında Gayadibinde.  Lan anaaŋı satıyın naha. Şey şeydiyomuş Gara Ahmet vadur, Çakırooŋ Gara Ahmet varıdı. Dişli bi adamıdı. Orayı almış. Lan! Rahmetlik abıcam gelmiş. Abıcam Yiğidabıcam. Abıcam benim dedemin gardaşı. Ondan sonna Lan Etem demiş Gara Ahmet orayı almış, almış. Napacağuz? Lan neyi napaacaan? Yarin öküzleri goş. Babam varıyo ondan sonna öküzleri goşuyo, ekimiyodu galan ferk mi ediyodu öküzler goşup da, Gara Ahmet gelmiş. Garahmet ne arıyon lan burda? Garahmede babam zopayı çekmiş, geri Yiğidinoğluna teslim etmiş. Çiftden geliyoduk, şey Yiğidinoğlu elli liriya satmış burayı. Babam geldi. Lan ne va ne yok Şevket? Burdan Şevketi de öyle çıkartdı. Şevket Yiğidin oğluna elli lira vemişmiş. Yiğidinoğlunu da çağırdı. Lan hakdarın varıkene sen neriye viyon lan. Ondan sonna aa çekişmiş. Eğşooo Yokarı Ayvadan Yokarı Ayvadan gelme.

Çolak Aliynen Gasım gardaş çocukları. Bu Gasım değül lan. Böyük Gasım, Böyük Gasım. Aaa bu Gasıma, dedesinin adını vemişle.  Gasım varımış. İşde Ayşooğilden bi gız gitmiş bunnara. Eğri Ahlatdaki tarla onnarınan bölme ya iş de bunun uçun. Gızlardan dolayı Eğri Ahlatdaki Ayşoon tarlası bizim, Yiğidinoğlunun, Şevkedin arasında bölünme.